Co to jest wzmianka w księdze wieczystej?

„Wzmianka o wniosku” jest elementem treści księgi wieczystej.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym, wzmianka w księdze wieczystej stanowi nieodłączny element księgi wieczystej w systemie informatycznym.

Gdzie szukać wzmianki w księdze wieczystej

Księga wieczysta składa się z czterech działów, które podzielone są na rubryki i pola. Pola z kolei mogą być podzielone odpowiednio na podrubryki i podpola. Każdy dział księgi wieczystej zawiera rubrykę „Wzmianka w księdze wieczystej”. Rubryki dotyczące wzmianki oznaczone są w poszczególnych działach księgi wieczystej odpowiednio:

• 1.1 w dziale I-O,
• 1.10 w dziale I-SP,
• 2.1 w dziale II,
• 3.1 w dziale III,
• 4.1 w dziale IV.

W rubryce wprowadza się wzmiankę o wniosku, o skardze na orzeczenie referendarza sądowego, o apelacji i o kasacji lub wszczęciu postępowania z urzędu.

Treść wzmianki to: data, godzina i minuta zamieszczenia wzmianki w księdze wieczystej.

Kiedy i jak wzmianka pojawia się w księdze wieczystej

Rubrykę wzmianka w księdze wieczystej wypełnia się treścią niezwłocznie po wpłynięciu do sądu wniosku o wpis, jego zarejestrowaniu i opatrzeniu kolejnym numerem.

Niezwłocznie po zarejestrowaniu wniosku o wpis w dzienniku ksiąg wieczystych w odpowiednim dziale księgi wieczystej zamieszcza się informację o wniosku, jako wzmiankę o wniosku.

Wzmianka o wniosku złożonym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego umieszczana jest automatycznie z chwilą pojawienia się wniosku w systemie.

Wzmianka o wniosku wykreślana jest z urzędu, niezwłocznie po dokonaniu wpisu, po uprawomocnieniu się postanowienia o odmowie dokonania wpisu lub o odrzuceniu wniosku albo o umorzeniu postępowania albo po uprawomocnieniu się zarządzenia o zwrocie wniosku.

W razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej dokonany przez referendarza stosuje się przepisy dotyczące wzmianki o wniosku. Wzmianka o skardze wykreślana jest z urzędu po rozpoznaniu skargi.

W znaczeniu art. 626(8) Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) wzmianka o wniosku nie jest wpisem.

Przeczytaj: Wpis w księdze wieczystej – kto i jak może złożyć wniosek?

W jaki sposób wzmianka wpływa na rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych

Wzmianka o wniosku, o skardze na orzeczenie referendarza sądowego, o apelacji lub kasacji oraz ostrzeżenie dotyczące niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wyłącza rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych – Art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece(u.o.k.w.i.h.).

Wzmianka o wniosku stanowi informację, że do sądu wpłynął wniosek o wpis i po jego załatwieniu, treść księgi wieczystej może ulec zmianie w zakresie określonym żądaniem wniosku. Informacja ujęta w rubryce „wzmianka” stanowi zatem ostrzeżenie o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W momencie pojawienia się wzmianki w księdze wieczystej, zaufanie do treści księgi wieczystej w zakresie objętym wzmianką powinno być ograniczone.

Istotą rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych jest ochrona tych nabywców nieruchomości, którzy działania swoje prowadzą w oparciu o zaufanie do treści księgi wieczystej.

W przypadku, gdy księga wieczysta jest obarczona wzmianką, która zgodnie z u.o.k.w.i.h. wyłącza rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, nabywca danej nieruchomości nie jest chroniony, albowiem zadaniem rękojmi jest ochrona tych nabywców, którzy działają w zaufaniu do księgi wieczystej.

Nabywca nieruchomości, dla której w księdze wieczystej w dziale II wprowadzono wzmiankę, może takiej nieruchomości nie nabyć, ponieważ w chwili transakcji osobie ujawnionej w księdze wieczystej, od której nabywał nieruchomość, w chwili dokonywania z nią czynności prawnej, dane prawo nie przysługiwało.

Niedoszły nabywca takiej nieruchomości nie będzie mógł się również zasłaniać niewiedzą o istnieniu wzmianki w treści księgi wieczystej, albowiem zgodnie z treścią Art. 2 u.o.k.w.i.h.:

„Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę”.

Podniesienie więc w procesie zarzutu nieznajomości określonego wpisu w księdze będzie prawnie bezskuteczne.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych jest wyłączona dopóty, dopóki wzmianka (ostrzeżenie) figuruje w treści księgi wieczystej. Z chwilą wykreślenia wzmianki z księgi wieczystej rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych zostaje przywrócona.

Zarówno wzmianka o wniosku jak i wzmianka o skardze na orzeczenie referendarza sądowego czy o apelacji i kasacji są traktowane jako adnotacje (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym).

Jak można sprawdzić, czego dotyczy dana wzmianka

Informacją w sprawie treści dokumentu, na podstawie którego wprowadzono wzmiankę, można uzyskać w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej. Dla każdej księgi wieczystej prowadzone są akta księgi wieczystej. Do akt księgi wieczystej składane są dokumenty ściśle związane z daną księgą wieczystą. Wśród dokumentów znajdujących się w aktach księgi wieczystej znajduje się również dokument, na podstawie którego wprowadzono wzmiankę.

Aby skutecznie dotrzeć do treści wzmianki należy zapoznać się z treścią dokumentu znajdującego się w aktach księgi wieczystej.

Zgodnie z treścią Art. 36 u.o.k.w.i.h., każdy może przeglądać księgi wieczyste w obecności pracownika sądu. Natomiast akta księgi wieczystej, wśród których znajdują się m.in. dokumenty i pisma stanowiące podstawę wpisu, może przeglądać osoba mająca interes prawny oraz notariusz.

Pojęcie interesu prawnego pokrywa się zazwyczaj z pojęciem „zainteresowania w sprawie”, o którym mowa w Art. 510 k.p.c.

W myśl tego przepisu dostęp do akt księgi wieczystej posiadają również osoby, których prawo jest wpisane do księgi wieczystej, mogą to być: wierzyciel właściciela nieruchomości, bank, w którym właściciel stara się o kredyt, jak również rzeczoznawca majątkowy czy pośrednik w sprzedaży nieruchomości. Osoby te korzystają z tzw. domniemania faktycznego, że posiadają interes prawny w przeglądaniu akt księgi wieczystej nieruchomości.

Inne osoby, chcące poznać treść akt księgi wieczystej, muszą na żądanie pracownika sądu rejonowego złożyć stosowne wyjaśnienie. W przypadku odmowy udostępnienia akt księgi wieczystej, decyzję w sprawie podejmuje przewodniczący wydziału ksiąg wieczystych albo prezes sądu rejonowego.

Przeczytaj: Interes prawny – wgląd do akt księgi wieczystej

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.
3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym.
4. Stanisław Rudnicki. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz.

Zdjęcie: Unsplash.com