Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów rejonowych, wydziałów wieczystoksięgowych (Art. 23 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece), a czynności sądu w zakresie postępowania wieczystoksięgowego rozpatrywane są na posiedzeniach niejawnych.
Znajdź numer księgi wieczystej po adresie lub numerze działki:
Ksiegiwieczyste.pl
Zobacz, jakie to proste!
Wpisów do ksiąg wieczystych mogą dokonywać referendarze sądowi. Podstawę wpisu do księgi wieczystej stanowi wniosek o wpis (KW-WPIS) złożony przez zainteresowanego.
W postępowaniu wieczystoksięgowym wpis w księdze wieczystej jest orzeczeniem sądowym, polegającym na ujawnieniu w księdze wieczystej powstania, przeniesienia, zmiany lub ustania prawa rzeczowego jak również polegający na usunięciu niezgodności ujawnionego w księdze wieczystej stanu prawnego z rzeczywistym stanem prawnym (Art. 626). Wpis nie wymaga wydania postanowienia przez sąd.
Czynność uaktualnienia księgi wieczystej, a więc złożenia wniosku do wydziału wieczystoksięgowego celem wniesienia stosownych zmian w treści księgi wieczystej, ciąży na właścicielu nieruchomości.
Osoba zainteresowana, z chwilą złożenia wniosku o wpis do księgi wieczystej, oczekuje ujawnienia tego wniosku w księdze wieczystej w terminie bez zbędnej zwłoki tj., co najmniej w terminie dwóch tygodni od dnia przedłożenia wniosku w sekretariacie wydziału wieczystoksięgowego.
Tymczasem, okres oczekiwania na wpis w księdze wieczystej zależy od tego, jak mocno obłożone pracą są wydziały Ksiąg Wieczystych Sądów Rejonowych, którym powierzono prowadzenie ksiąg wieczystych. W zależności od regionu (np. miasta) może to być okres od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.
Każde opóźnienie wpisu do księgi wieczystej niżej wymienionych czynności prawnych:
- nabycie nieruchomości,
- podział nieruchomości,
- przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności,
- nabycie spadku,
- zamknięcie księgi wieczystej,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie służebności przesyłu czy służebności drogi koniecznej,
może prowadzić do powstania szkody nie tylko w majątku właściciela nieruchomości, ale również dzierżawcy czy osoby nabywającej taką nieruchomość.
Czy istnieją regulacje prawne, które nakazują dokonanie wpisu w księdze wieczystej w określonym czasie?
Zarówno przepisy Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (o.k.w.i.h.), jak i przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie określają terminu oraz okresu, w jakim sąd wieczystoksięgowy powinien rozpoznać sprawę ujętą we wniosku i dokonać wpisu do odpowiedniego działu księgi wieczystej.
Jedyne terminy zawarte w przepisach Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o.k.w.i.h., dotyczą sytuacji, gdy nabycie nieruchomości następuje w sposób inny niż przez czynność prawną. Do tego typu czynności należą m.in.: nabycie nieruchomości w wyniku dziedziczenia, zasiedzenia nieruchomości lub uwłaszczenia. Taki sposób nabycia nieruchomości wymusza na nabywcy nieruchomości niezwłocznego ujawnienia swego prawa w księdze wieczystej. Stanowi o tym Art. 35 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o.k.w.i.h., którego treść brzmi:
„Właściciel nieruchomości jest zobowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. W sytuacji, gdy na skutek nieujawnienia prawa własności w księdze wieczystej osoba trzecia doznała szkody, to właściciel ponosi pełną odpowiedzialność za powstałą szkodę”.
Również w przypadku, gdy sąd wieczystoksięgowy otrzymał zawiadomienie o zmianie właściciela od sądu bądź organu administracji rządowej, a właściciel, jako zobowiązany do złożenia wniosku o tej zmianie, nie złożył go, wówczas sąd może wymierzyć opieszałemu właścicielowi grzywnę w wysokości 500 zł do 10 000 zł w celu spowodowania ujawnienia prawa własności (Art. 36 u.o.k.w.i.h.).
Wymienione działania mają na celu zapobieżenie utrzymywania się niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej, a rzeczywistym stanem prawnym danej nieruchomości.
W przypadku nabycia nieruchomości przez czynność prawną – w formie aktu notarialnego, to na notariuszu sporządzającym dany akt notarialny, ciąży obowiązek wprowadzenia stosownych zmian do księgi wieczystej.
Notariusz, w terminie trzech dni od sporządzenia aktu notarialnego ma obowiązek przesłania do wydziału ksiąg wieczystych, sporządzonego aktu notarialnego wraz z wnioskiem o dokonanie wpisu do księgi wieczystej (Art. 92, par. 4, Ustawy Prawo o notariacie).
Przeczytaj: Ostrzeżenie o niezgodności stanu prawnego nieruchomości z rzeczywistym stanem prawnym
Czy można sprawdzić, jaki jest aktualnie czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej?
Jak już wspomniano w treści niniejszego artykułu, czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej w poszczególnych sądach rejonowych jest różny i zależy on od ilości złożonych wniosków. Zazwyczaj, od chwili złożenia wniosku o wpis do księgi wieczystej do jego ujawnienia w księdze wieczystej mija około dwóch tygodni.
Aby sprawdzić orientacyjny czas oczekiwania na dokonanie wpisu do księgi wieczystej, najprościej jest zadzwonić do sądu, wydziału wieczystoksięgowego i zapytać o przybliżony czas oczekiwania na wpis wniosku do księgi wieczystej.
Bywa też, że niektóre sądy wieczystoksięgowe, na swoich stronach internetowych podają przybliżony czas oczekiwania na wpis wniosku do księgi wieczystej. Przed złożeniem wniosku warto „odwiedzić” stronę internetową danego sądu i sprawdzić, czy widnieje tam taka informacja.
Przykład Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie (http://mokotow.sr.gov.pl/hipotekaksiegi-wieczyste,m,m2,248) pokazuje, że czas oczekiwania na dokonanie wpisu może się znacząco różnić – w zależności od wydziału – i wahać od 8 do nawet 11,5 miesiąca.
Czy można przyspieszyć dokonanie wpisu w księdze wieczystej?
Dokonanie wpisu w księdze wieczystej jest zależne nie tylko od ilości spływających do sądu wniosków o wpis, ale również od ilości zatrudnionych w wydziale wieczystoksięgowym pracowników – referendarzy.
Zapewne, w sytuacjach znacznego obłożenia pracą, zatrudnienie w wydziale wieczystoksięgowym dodatkowego pracownika mogłoby skrócić czas oczekiwania na wpis wniosku do księgi wieczystej. Oczywiście zwiększenie obsady kadrowej nie jest proste. Pod koniec ubiegłego roku sytuacja była na tyle trudna, że w niektórych sądach rejonowych przydzielono dodatkowe środki finansowe, które pozwoliły na tymczasową pracę referendarzy także w weekendy – a to umożliwiło rozładowanie zatoru w wydziałach wieczystoksięgowych.
Przeczytaj: Przyspieszenie wpisu w księdze wieczystej – jak i gdzie złożyć wniosek?
Jakie są powody dłuższego niż zazwyczaj oczekiwania na wpis wniosku w księdze wieczystej?
W sytuacji, gdy zachodzi konieczność wprowadzenia do ksiąg wieczystych znacznej ilości wniosków oraz zmian ujętych w nowych regulacjach prawnych, w tym decyzjach administracyjnych (np. w sprawie sprostowania oznaczenia nieruchomości na skutek zmiany nazw ulicy na skutek ustawy dekomunizacyjnej albo zniesienia użytkowania wieczystego), sądy wieczystoksięgowe mogą zostać „zapchane”, a wówczas czas oczekiwania na wpis wniosku może się wydłużyć nawet do kilku miesięcy.
Czas oczekiwania na wpis wniosku do księgi wieczystej może być także w dużej mierze uzależniony od planowanych na danym obszarze inwestycji liniowych i powierzchniowych, których realizacja jest ściśle związana z koniecznością wydania decyzji administracyjnych stanowiących podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
Wśród decyzji administracyjnych (niezależnie od złożonych wniosków o wpis) można wymienić chociażby takie jak:
- decyzja administracyjna w sprawie np. realizacji inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego (art. 9 Ustawy z 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego),
- o wywłaszczeniu (Art. 123 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami),
- decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych),
- decyzje ustalające przebieg granic nieruchomości (Art. 33 Prawo geodezyjne i kartograficzne) oraz wiele innych.
Przeczytaj: Ile kosztuje wpis do księgi wieczystej?
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
- Ustawa z dnia z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
Niniejszy artykuł powstał z wykorzystaniem fragmentów opracowania Stanisława Rudnickiego pt. “Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz.”
Zdjęcie: Unsplash.com