Istotę hipoteki określa Art. 65 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
Zgodnie z treścią tego artykułu w celu zabezpieczenia określonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).
Nie można ustanowić hipoteki bez wierzytelności.
Ustanowienie hipoteki może zostać dokonane na dwa sposoby tj.:
- na wniosek złożony we właściwym sądzie wieczystoksięgowym,
- w akcie notarialnym sporządzonym przez notariusza.
Ustanowienie hipoteki na wniosek
Ustanowienie hipoteki może zostać przeprowadzone na wniosek.
Wniosek o wpis do księgi wieczystej może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej. W sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ.
Wniosek o wpis ograniczonego prawa rzeczowego – hipoteki, składa się na formularzu KW-WPIS. Formularz można pobrać i wydrukować bezpośrednio ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości – TUTAJ.
Wniosek KW-WPIS składa się w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości obciążonej hipoteką. Złożenie wniosku w Sądzie Rejonowym wymaga uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 200 zł.
Wniosek powinien być wypełniony czytelnie, drukowanymi literami bądź na maszynie lub komputerze. Wniosek nie powinien zawierać przekreśleń wpisów. Natomiast pola niewypełnione powinny zostać przekreślone.
Wniosek KW-WPIS powinien być przygotowany w dwóch egzemplarzach.
Treść żądania wprowadza się w polu pod nazwą „Wpis prawa, ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością, roszczenia lub hipoteki”.
Treść żądania może zostać wyrażona w następujący sposób:
„Wnoszę o wpisanie w dziale IV księgi wieczystej o numerze WAW4/0001231568/9 hipoteki do kwoty 2.000.000 PLN ustanowionej na rzecz PKO Bank Polski S.A. z siedzibą w Warszawie.”
Główna treść żądania może zostać uzupełniona o ustalenia zawarte z bankiem – pożyczkodawcą. Dotyczy ona najczęściej wskazania wierzytelności, którą zabezpiecza hipoteka, określenia terminu spłaty, ustalonej marży kredytu oraz inne.
Przykład wypełnienia wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej można zobaczyć na stronie https://ksiegi-wieczyste.org/przyklad-wypelnienia-wniosku-o-wpisanie-hipoteki-w-ksiedze-wieczystej/.
W sytuacji ustanowienia hipoteki na wniosek w sądzie wieczystoksięgowym, Strona ma obowiązek osobiście uiścić wszelkie podatki i opłaty, odpowiednio w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania oraz we właściwym sądzie wieczystoksięgowym.
Ustanowienie hipoteki w akcie notarialnym
Ustanowienie hipoteki w akcie notarialnym w celu zabezpieczenia zaciągniętego kredytu pociąga za sobą opłaty i podatki, które są uiszczane za pośrednictwem notariusza.
Do podstawowych opłat i podatków pobieranych przez notariusza w trakcie sporządzania aktu notarialnego należą:
- opłata stała w wysokości 200 zł, która pobierana jest od wniosku o wpis w księdze wieczystej ograniczonego prawa rzeczowego, jakim jest hipoteka,
- podatek od czynności cywilnoprawnych w stawce 2% od wartości nieruchomości (mieszkania, domku jednorodzinnego (Art. 1, 6, 7 ust.1 pkt. 2 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r).,
- 19 zł – podatek od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki (na mocy Art. 7 ust. 1 pkt. 7 podpunkt. b. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 09 września 2000 r.),
- opłata notarialna (taksa) za ustanowienie hipoteki na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
Maksymalna stawka opłaty notarialnej wynosi połowę stawki (½) przewidzianej w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej z dnia 28 czerwca 2004 r.
Maksymalna stawka naliczana jest od wartości ustanowionej hipoteki i wynosi:
- do 3 000 zł – 100 zł;
- powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł;
- powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
- powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0, 4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
- powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0, 2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
- powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0, 25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7 500 zł.
Od czynności notariusza takich jak:
- ustanowienie hipoteki,
- sporządzenie aktu notarialnego,
- wniosku o wpis w księdze wieczystej hipoteki,
Strona zobowiązana jest uiścić podatek VAT w wysokości 23 %. W przypadku sporządzenia aktu notarialnego przez notariusza, obowiązek przekazania podatku VAT ciąży na notariuszu.
Obowiązek podatkowy przy ustanowieniu hipoteki ciąży na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki i powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Podstawę opodatkowania przy ustanowieniu hipoteki stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności.
Przeczytaj: Jak wykreślić hipotekę z księgi wieczystej?
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej z dnia 28 czerwca 2004 r.
- Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zdjęcie: Pixabay.com